Το Μέτσοβο όπως δεν το έχετε ξαναδεί

Δημοσίευση στα “Ταξίδια” της εφημ. Καθημερινής 16.01.2017

ΤΖΟΥΛΙΑ ΚΛΗΜΗ

Είχα πολλά χρόνια να επισκεφτώ το Μέτσοβο των παιδικών και εφηβικών μου χρόνων και για άλλη μία φορά δεν διέψευσε τις προσδοκίες μου. Ξετρελάθηκα με τη ζεστασιά των ανθρώπων, που κάθονται ακόμα στα μπάσια γύρω από την ξυλόσομπα, από το χιονισμένο τοπίο, τα εκπληκτικά κρασιά που δοκιμάσαμε στο οινοποιείο Κατώγι Αβέρωφ, τη λεβεντιά των γηραιότερων που φορούν τη φουστανέλα στην κυριακάτικη λειτουργία, την κατάνυξη που ένιωσα στο φωτισμένο με κεριά Μοναστήρι της Παναγίας, τις πεντανόστιμες πίτες, τις μετσοβίτικες φορεσιές που φτιάχνονται ακόμα, τη φιλοξενία, τους θησαυρούς του Λαογραφικού Μουσείου που διηγούνται την ιστορία του τόπου, τα μετσοβίτικα υφαντά, τη γεμάτη γεύση του «Rossiu di munte Γινιέτς» αλλά και του μετσοβόνε.

Πλατεία Μετσόβου Metsovo square

Ραφείο & χρυσοκέντητο γιλέκο μετσοβίτικης φορεσιάς Tailor's workshop & embroidered vest of traditional costume from Metsovo

Ο ράφτης και τα έργα του, χρυσοκέντητα κομμάτια της γυναικείας ενδυμασίας Μέτσοβο. Τailor's workshop for traditional costumes, hand-embroidered pieces woman's dress, metsovo

Άποψη του Μετσόβου με τα γύρω βουνά Metsovo village and the surrounding mountains

Η αγάπη και η προσφορά στον τόπο

Πώς να μην αγαπήσεις αυτό το χωριό, που βρίσκεται χτισμένο στις πλαγιές της Πίνδου, από το βουνό της Περιστέρας έως τη Φλέγγα και το πέρασμα της Κατάρας. Μέσα στο χιονισμένο τοπίο, που εδώ δεν είναι «γεγονός» αλλά καθημερινότητα, κατηφορίζω προσεκτικά τον κεντρικό δρόμο και μπαίνω στο μαγαζί του Ευάγγελου Μπαλαμπέκου, ο οποίος φτιάχνει παραδοσιακές φορεσιές. Στον τοίχο του μαγαζιού βρίσκονται μερικά μοναδικά χειροποίητα κομμάτια, μια φέρμελη (το γιλέκο του φουστανελά που τώρα φορούν οι τσολιάδες της προεδρικής φρουράς), δίπλα της ένα μαύρο γιλέκο με γαϊτάνια, ένα γυναικείο σιγκούνι (εντυπωσιακό πανωφόρι χωρίς μανίκια) από το Ζαγόρι και ένα άλλο από τους Καλαρρύτες. Το πιο όμορφο όμως είναι ένα γιλέκο με ολόχρυσο κέντημα, μουσειακό κομμάτι, όπως μου λέει ο παλιός ράφτης. Απολαμβάνοντας τον καφέ που μου πρόσφερε, τον ρώτησα γιατί είναι δύσκολη σήμερα η συνέχεια αυτής της τέχνης στο Μέτσοβο. «Κατ’ αρχάς, η τέχνη μαθαίνεται από 12 μέχρι 16 χρόνων. Μετά, είναι αργά. Εγώ 12 χρόνων μαθήτευα 10 και 12 ώρες την ημέρα. Οταν πάει κάποιος να μαθητεύσει, δεν υπάρχει δυνατότητα να πληρώνεται. Σήμερα όλοι θέλουν να πληρώνονται».

Εδώ, λοιπόν, όπου η μέση ετήσια θερμοκρασία δεν ξεπερνά τους 10° C, καταλαβαίνεις πώς ο αγώνας για την επιβίωση, που φόρτιζε την καρδιά και τον νου των ανθρώπων, γινόταν παραμύθι, τραγούδι, χορός, κέντημα, υφαντό, τρόπος ζωής. Οταν ο Ευάγγελος Αβέρωφ μετά τον πόλεμο είδε το χωριό του να παρακμάζει, αναζήτησε τρόπους να βρεθούν χρήματα. Δέκα χρόνια προσπαθούσε να πείσει τον βαρώνο Μιχαήλ Τοσίτσα –ο οποίος ζούσε στην Ελβετία, ήταν άκληρος και δεν είχε επισκεφτεί ποτέ την Ελλάδα– να αφήσει την περιουσία του στην πατρίδα των προγόνων του και όχι στην Ελβετία, όπως σκόπευε. Τελικά, το 1947, έπειτα από μακροχρόνια αλληλογραφία, πείστηκε να χρηματοδοτήσει τη δημιουργία του Ιδρύματος Βαρώνου Μιχαήλ Τοσίτσα που στόχο είχε την ανάπτυξη του Μετσόβου και της ευρύτερης περιοχής.

Με τις δράσεις και τα χρήματα του Ιδρύματος δημιουργήθηκαν Λαογραφικό Μουσείο, δημοτικό σχολείο, νοσοκομείο, εργοστάσιο ξυλείας, τυροκομική μονάδα, χιονοδρομικό κέντρο ήδη από το 1969, βουστάσιο με αγελάδες που ήρθαν από την Ελβετία. Επίσης, συντηρήθηκαν παραδοσιακά κτίρια, εκκλησίες και μοναστήρια, φτιάχτηκαν βρύσες και καλντερίμια, αποχετευτικό δίκτυο, φωτιστικά στους κεντρικούς δρόμους, φυτεύτηκαν τρία εκατομμύρια δέντρα, ακόμα και φοιτητική εστία στην Αθήνα για 60 Ηπειρώτες φοιτητές ανεγέρθηκε, καθώς και 150 σχολεία σε ολόκληρη την Ηπειρο!

Mετσοβίτικη λεβεντιά & κεντημένο υφαντό σε τραπέζι Woman with traditional costume & tablecloth woven on the loom, metsovo, greece

Περπατώντας πάνω απο την Πλατεία του Μετσόβου Walking close to the central square, metsovo, greece

Δωμάτιο ξενώνα & παλιό ταξιδιωτικό βιβλίο, Λαογραφικό μουσείο Μέτσοβο Hostel room & travel book, metsovo museum, greece

Αμπελώνες στα 1.200 υψ Κατώγι Αβέρωφ, μέτσοβο Katogi Averoff vineyards at 1.200m altitude, metsovo, greece

Αμπελώνες κατώγι Αβέρωφ, Μέτσοβο Katogi Averoff vineyards, metsovo, greece

Katogi Averoff hotel & winery, Μetsovo

Οινοτουρισμός: ανάπτυξη-πρότυπο

Το απόγευμα είμαι καλεσμένη στο Katogi Averoff Hotel & Winery, όπου θα πάρω μέρος σε μια διήμερη οινο-γαστρονομική απόδραση την οποία διοργάνωσαν η Aria Hotels, η αλυσίδα boutique ξενοδοχείων σε πανέμορφους προορισμούς σε όλη την Ελλάδα, και η Trip2taste, η εταιρεία για την προβολή της ποιοτικής ελληνικής γαστρονομίας μέσα από εμπειρίες, την οποία ίδρυσε η Μαρίνα Μπουτάρη. Από την είσοδο κιόλας με εντυπωσίασε η ζεστή ατμόσφαιρα του ξενοδοχείου. Στο σαλόνι με υποδέχεται ο Σωτήρης Ιωάννου, σύζυγος της Τατιάνας Αβέρωφ (κόρης του Ευάγγελου Αβέρωφ). Καλλιεργημένος, δραστήριος, ικανός και ταυτόχρονα αυθόρμητος. Ο ευγενικός αυτός άνθρωπος βρίσκεται στο τιμόνι της εταιρείας περισσότερα από 25 χρόνια. Είναι ο ίδιος που δημιούργησε το σύγχρονο οινοποιείο, όπως και το ξενοδοχείο Κατώγι Αβέρωφ. «Είμαστε οι πρώτοι στην Ελλάδα που κάναμε ολοκληρωμένη οινοτουριστική πρόταση», λέει με περηφάνια. Πράγματι, το Katogi Averoff Hotel & Winery είναι μια πρότυπη οινοτουριστική μονάδα που συνδυάζει τον κόσμο του κρασιού, την ποιοτική τοπική γαστρονομία και τη ζεστή φιλοξενία. Τα επιβεβαίωσα όλα τις επόμενες μέρες.

Η ξενάγηση στο οινοποιείο Κατώγι Αβέρωφ είναι μια ανεπανάληπτη εμπειρία. Γοητεύτηκα από την αρχιτεκτονική πρωτοτυπία του κτιρίου, τους διαδρόμους με το γυάλινο δάπεδο, τα εκατοντάδες γαλλικά δρύινα βαρέλια παλαίωσης. Στο ατμοσφαιρικό wine bar δοκιμάσαμε πρώτοι τα κρασιά της χρονιάς, όπως το Ινιμα Νεγκόσκα («ίνιμα» σημαίνει «ψυχή» στα Βλάχικα) και το Φλογερό, που ωριμάζει για 12 μήνες σε δρύινα βαρέλια. Η οινοχόος Μαρία Δήμου μάς μύησε στον γοητευτικό κόσμο του κρασιού απαντώντας στις δεκάδες ερωτήσεις και απορίες μας.

Το κλείσιμο της βραδιάς έγινε με πρωτότυπο και ευχάριστο τρόπο: με το μοναδικό παιχνίδι οινογνωσίας και γευσιγνωσίας τυριών (του Ιδρύματος Τοσίτσα), δημιούργημα της Μαρίνας Μπουτάρη, με κρασιά όπως το Ινιμα Ασύρτικο-Αθήρι, το Κατώγι ροζέ, το Rossiu di Munte Γινιέτς, συνδυασμένα με γκράνα (παρμεζάνα), καπνιστό μετσοβόνε και πιπεράτο γιδίσιο τυρί τύπου chevre, το οποίο παρεμπιπτόντως λάτρεψα.

Men in traditional costume, metsovo, greece

Women from Metsovo in traditional costume, metsovo, greece

Everyday life in the center of Metsovo

Metsovo square, greece

Metsovo square, greece

Mens traditional capes & Mens accesories, metsovo, greece

Mens in central square's famous bench, metsovo, greece

Woman in traditional costume, metsovo, greece

Τόπος που σέβεται την ιστορία του

Το επόμενο πρωί στην πλατεία είδα ότι οι γηραιότεροι εξακολουθούν να κάθονται στα παγκάκια, κι ας μη φορούν πλέον φουστανέλες, κουβεντιάζοντας χαμηλόφωνα στα Βλάχικα. Προσπερνάω τον κήπο με τα αιωνόβια πλατάνια. Ολόγυρα, δεκάδες μαγαζιά με είδη λαϊκής τέχνης και ταβέρνες δημιουργούν ένα μικρό κομφούζιο. H μεγαλοπρέπεια της πλατείας φανερώνει τη σπουδαιότητα του Μετσόβου μέσα στους αιώνες. Λόγω της γεωγραφικής του θέσης υπήρξε τόπος με στρατηγικό ενδιαφέρον. Αποτελούσε ένα από τα σημαντικότερα δερβένια (derbend) της οθωμανικής αυτοκρατορίας, εξασφαλίζοντας στη διοίκηση την ασφαλή μετακίνηση των στρατευμάτων της από την Hπειρο προς τη Θεσσαλία, τη Μακεδονία, την Κωνσταντινούπολη και αντίστροφα, μέσω του περάσματος του Ζυγού. Αυτό συντέλεσε στην απόκτηση προνομίων από το οθωμανικό κράτος, με αποτέλεσμα την οικονομική και την κοινωνική ανάπτυξή του. Σήμερα παραμένει ζωντανό χάρη στην κτηνοτροφία, στην υλοτομία, στην τυροκομία και κυρίως στον τουρισμό.

Γυναίκες με παραδοσιακές φορεσιές και φόντο τις χιονισμένες κορφές πηγαίνουν στην κυριακάτικη λειτουργία στην εκκλησία της Αγίας Παρασκευής με το πανέμορφο ξυλόγλυπτο τέμπλο του 1730. Με το σχόλασμα, στον μεγάλο αυλόγυρο επικρατεί κοσμοσυρροή. Στη μεγάλη πολυτελή αίθουσα, το αρχονταρίκι, γυναίκες με την επίσημη ενδυμασία κουβεντιάζουν στα Βλάχικα. Φωτογραφίζω ένα πολύ όμορφο ζευγάρι, τον Τριαντάφυλλο και τη Μαρία Βαδεβούλη, μία από τις εξέχουσες οικογένειες του τόπου. Εκείνος φοράει τη φουστανέλα και η γυναίκα του την επίσημη χρυσοκέντητη φορεσιά από βελούδο και μπροκάρ. Η Κασσιανή Φάφαλη με προσκαλεί για καφέ στο σπίτι, όπου φτάνουμε περπατώντας στα απότομα καλντερίμια που γλιστράνε από τον πάγο. Το εσωτερικό, με τον οντά γεμάτο φλοκάτες, υφαντά στους τοίχους, το τζάκι στο κέντρο, είναι τυπικό λαϊκό μετσοβίτικο δείγμα. Η κυρία Κασσιανή μού προσφέρει καφέ και μια εξαίσια σταφιδόπιτα γεμιστή με καρύδια και ζάχαρη. Στην ερώτησή μου αν τα παιδιά της μιλούν τη βλάχικη γλώσσα μού απάντησε πως η γενιά των παιδιών της πρώτα μίλησαν Βλάχικα και μετά Ελληνικά, όμως η τελευταία γενιά (των σημερινών εικοσάχρονων) έμαθε πρώτα Ελληνικά και μετά Βλάχικα. «Τα καταλαβαίνουν, αλλά δεν τα μιλάνε», λέει. Για μεσημεριανό μαγειρεύει κεφτέδες με πρασοσέλινο, ένα από τα χαρακτηριστικά πιάτα της μετσοβίτικης κουζίνας. Της ζητώ να τη φωτογραφίσω καθισμένη στα μπάσια (ξύλινα ντιβάνια) του σαλονιού της. Τρέχει να βάλει το μαντίλι της! Πόση πηγαία φιλοξενία και ομορφιά!

In Sunday's liturgy of Agia Paraskevi church, metsovo, greece

Church interior, metsovo, greece

Couple in traditional formal costumes of Metsovo & woman's dress embroidery detail, metsovo, greece

After the Sunday liturgy, metsovo, greece

Old Silver items "Metsovo museum" Tositsa- foundation, metsovo, greece

Metsovo open fruit & vegetables market

Woman with traditional costume in her house & old ceramics, metsovo, greece

Agia Paraskevi church, metsovo, greece

Λαϊκή παράδοση, εμπόριο, τέχνες

Η ξενάγηση στο Λαογραφικό Μουσείο (είναι κι αυτή μέρος της εκδρομής που οργάνωσε η trip2taste) μας καθήλωσε, καθώς ξεδιπλώθηκε μπροστά στα μάτια μας ολόκληρη η καθημερινή μετσοβίτικη ζωή στο πέρασμα των αιώνων. Το τριώροφο κτίριο με τις αποθήκες, τους στάβλους, τα σαλόνια υποδοχής κ.λπ. ανοικοδομήθηκε το 1954 στη θέση που ήταν το αρχοντικό της οικογένειας του βαρώνου Μιχαήλ Τοσίτσα. Με τη ζωντάνια της αφήγησης καταλάβαμε πώς ζούσαν εδώ οι άνθρωποι, πώς δούλευαν, πώς παντρεύονταν, τι φορούσαν, τι διάβαζαν. Μείναμε όλοι άφωνοι από τον πλούτο των αντικειμένων: τι ελβετικά ρολόγια τσέπης, τι εικόνες της Κρητικής Σχολής (17ος-19ος αι.), τι υφαντά, τι νυφιάτικα κοσμήματα, τι φορεσιές, τι σπάνια βιβλία, τι ασημικά γιαννιώτικης αργυροχρυσοχοΐας, τι γιαταγάνια και καριοφίλια. Το 1719 δημιουργήθηκε η αποθήκη συγκέντρωσης υφαντών και προϊόντων αργυροχοΐας και χρυσοχοΐας για εξαγωγή και το Μέτσοβο γίνεται σπουδαίο βιοτεχνικό, εμπορικό και οικονομικό κέντρο, ενώ αναπτύσσεται η βιοτεχνία της καποτοποιίας, η υφαντική, η κατασκευή σπαθιών κ.λπ. Ετσι, τον 18ο αιώνα, με το εμπόριο να ακμάζει, ανοίγουν αξιόλογοι εμπορικοί οίκοι σε μεγάλα κέντρα της εποχής – Βενετία, Νάπολη, Τεργέστη, Μασσαλία, Βιέννη, Μόσχα, Οδησσό, Κωνσταντινούπολη.

Exterior & ceiling wooden detail "Metsovo museum" metsovo, greece

Reception, Baron Tositsa Foundation Museum, metsovo.

Woman's traditional old jewellery, "metsovo museum" Tositsa- foundation, metsovo, greece

Traditional costumes & library old books, "metsovo museum", metsovo, greece

Interior of typical local house, metsovo museum Tositsa- foundation, metsovo, greece

Local woven & jugs "metsovo museum" - tositsa - foundation, metsovo, greece

Local fireplace & pocket watch with a rare mechanism "Metsovo museum" Tositsa - foundation; metsovo greece;

Evaggelos Averoff desk, papers and glasses "Metsovo museum" Tositsa- foundation, metsovo, greece

Τρέχω να προλάβω τον εσπερινό στο μοναστήρι της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, κάτω στο ποτάμι. Ενα θαύμα τοπικής αρχιτεκτονικής. Ανοίγω την ξύλινη πορτούλα με το μάνταλο, προχωρώ στον αυλόγυρο με τα διάφορα κτίρια, τα κελιά, περνάω κάτω από τη χαμηλή ξεχυτή (το στέγαστρο της εισόδου) για να βρεθώ στον πρόναο της εκκλησίας της Παναγίας. Μια δεύτερη μικροσκοπική πορτούλα, ενάμισι μέτρο ύψος, οδηγεί στο εσωτερικό. Και ξαφνικά βρίσκομαι στη μαγεία αλλοτινών εποχών, στο φως των κεριών διακρίνω το ξυλόγλυπτο τέμπλο (1728), αληθινό έργο τέχνης. Το εκκλησίασμα συμμετέχει ολόψυχα κάνοντας μετάνοιες και ψάλλοντας τα τροπάρια. Παρασύρομαι κι εγώ. Τι όμορφο ξεχασμένο συναίσθημα! Στο αρχονταρίκι στριμωγμένες καθόμαστε πάνω στα μπάσια με τα μετσοβίτικα υφαντά να πιούμε καφέ συνοδεία μιας τέλειας πάστα φλόρα. Σε λίγο μπαίνει και η μοναχή Θέκλα, η οποία ζει εδώ μόνη της από το 1977. Οι γυναίκες τής λένε τα προσωπικά τους στα Βλάχικα και η ογδοντάχρονη μοναχή συμβουλεύει με σπάνια σοφία, καλλιέργεια και οξύνοια.

Η Πινακοθήκη Αβέρωφ, δημιούργημα κι αυτή του Ευάγγελου Αβέρωφ, στέκει σήμερα στο σημείο ακριβώς όπου πριν από 300 χρόνια βρισκόταν το παλιό σαμαράδικο των πρώτων Αβερωφαίων –οι οποίοι εγκαταστάθηκαν στο Μέτσοβο γύρω στο 1700–, των μακρινών προγόνων του Γεωργίου Αβέρωφ. Στο εσωτερικό του θαυμάζουμε τους σημαντικότερους Ελληνες ζωγράφους του 19ου και του 20ού αιώνα.

Εφυγα από το Μέτσοβο γεμάτη αισιοδοξία από τα υπέροχα πράγματα που αντίκρισα, κυρίως όμως από τη λάμψη της προσφοράς που είδα στα μάτια όλων όσοι δουλεύουν στα ιδρύματα. Είναι φανερό ότι τους εμπνέει ακόμα ο Ευάγγελος Αβέρωφ, όπως και η αγάπη για τον τόπο τους, γι’ αυτό έχουν μηδενική μετανάστευση.

In the way to evening prayer, metsovo, greece

Εvening prayer church, metsovo, greece

Εvening prayer church, metsovo, greece

Καταράκτης στον Μετσοβίτικο ποταμό Metsovitikos river waterfalls, metsovo, greece

Baron Tositsas at young age & Galaxias restaurant, metsovo

Μonastery, metsovo, greece

Meadow near metsovitikos river, metsovo, greece

Averoff Gallery, metsovo, greece

The extraordinary collection of Averoff Gallery, the greatest Greek painters of the 19th and 20 century, Metsovo

Family house interior, metsovo, greece

Πηγές/λίμνη Αώου, μέτσοβο Aoos river springs, metsovo, greece

Πηγές/λίμνη Αώου, μέτσοβο Aoos river springs, metsovo, greece

Μετάβαση

Στο Μέτσοβο θα φτάσετε οδικώς σε περίπου 4½ ώρες. Το κόστος για διόδια και βενζίνη φτάνει τα 115 ευρώ με επιστροφή.

Διαμονή

• Katogi Averoff Hotel & Winery (τηλ. 26560-42505, www.ariahotels.gr. Το δίκλινο από 80 ευρώ και οι σουίτες 160 ευρώ). Τα 15 δωμάτια με τη ζεστή ατμόσφαιρα είναι πλήρως εξοπλισμένα και έχουν θέα στο οινοποιείο και στην Πίνδο. Η μοντέρνα διακόσμησή τους εμπνέεται από τα χρώματα των κρασιών του αμπελώνα (λευκά, ροζέ και ερυθρά). Το εστιατόριο προσφέρει σύγχρονη τοπική κουζίνα, την οποία αξίζει να δοκιμάσετε.
• Hotel Egnatia (τηλ. 26560-41900, www.hotelegnatia.gr. Από 50 ευρώ το δίκλινο με πρωινό, 100 ευρώ τα τετράκλινα με jacuzzi και 150 ευρώ οι σουίτες). Ενα κλασικό ξενοδοχείο, πλήρως ανακαινισμένο, το οποίο ανήκει σε μια φιλόξενη οικογένεια του Μετσόβου. Τα δωμάτια των τελευταίων ορόφων έχουν θέα στα βουνά.
• Γαλαξίας Hotel (Τηλ. 26560-41202, www.hotel-galaxias-metsovo.gr. Δίκλινο με πρωινό από 50 ευρώ). Στην κεντρική πλατεία, λειτουργεί από το 1960.

Φαγητό

• Στο Κουτούκι του Νικόλα (τηλ. 26560-41732) θα απολαύσετε φαγητό σαν να είστε καλεσμένοι σε μετσοβίτικο σπίτι. Η κυρία Κατερίνα μού έφτιαξε μια θεϊκή χορτόπιτα, ανοίγοντας τα φύλλα ένα ένα μπροστά στα μάτια μου. Το μπουγιουρντί με τοπικά τυριά, το μετσοβίτικο πρασοσέλινο με κεφτέδες, η γίδα βραστή, το γαλοτύρι είναι όλα εξαιρετικά.
• «5 Φ» (τηλ. 26560-41843) στην κεντρική πλατεία. Το τέλειο μέρος για να απολαύσει κανείς ένα μεσημεριανό γεύμα με ψητά, κοντοσούβλι, κοκορέτσι, λουκάνικο, κοτόπουλο με πάπρικες και μπαχαρικά παρέα με τσιπουράκι.
• Ο Γαλαξίας (τηλ. 26560-41124) είναι το πιο κλασικό και περιποιημένο εστιατόριο της περιοχής. Σερβίρει τοπική κουζίνα με πιάτα όπως μοσχαράκι με χυλοπίτες, γίγαντες με χόρτα κ.λπ.

Τι να δείτε

Λαογραφικό Μουσείο (http://metsovomuseum.gr). Η επίσκεψη γίνεται με ξενάγηση κάθε μισή ώρα. Καθημερινά (εκτός από Πέμπτη) 09.00-13.30 και 15.00-17.00. Είσοδος: 3 ευρώ / 2 ευρώ (μαθητές, φοιτητές).

Αγορές

Από το Τυροκομείο του Ιδρύματος Τοσίτσα (τηλ. 26560-41235) επιλέξτε να πάρετε μαζί σας μετσοβέλα, γραβιέρα, μετσοβόνε και φρέσκο βούτυρο. Ανοιχτά μόνο την Παρασκευή 08.30-12.30.
Στο οινοποιείο Κατώγι Αβέρωφ (τηλ. 26560-31490) θα επικεντρωθείτε στα κρασιά, τα περισσότερα από τα οποία δεν θα τα βρείτε εύκολα στην αγορά.
Στο παντοπωλείο Η Πηγή (τηλ. 26560-42163) υπάρχουν τυριά και λουκάνικα από ντόπιους παραγωγούς, μαρμελάδες από σμέουρο, χυλοπίτες, καρυδόψιχα. Τέλος, στα μαγαζιά του χωριού θα βρείτε διακοσμητικά και χρηστικά αντικείμενα από ξύλο.

Σπορ

Για τους λάτρεις των χειμερινών σπορ στο Μέτσοβο λειτουργούν σχολές σκι, εγκαταστάσεις για ενοικίαση εξοπλισμού σκι και σνόουμπορντ, snowmobile και ένα όμορφο σαλέ. (www.snowreport.gr)

Όλες οι φωτογραφίες και τα κείμενα του δικτυακού τόπου καλύπτονται από τον Νόμο 2121 / 1993 και τους κανόνες Διεθνούς Δικαίου. Επίσης έχουν copyright. Αν θέλετε να χρησιμοποιήσετε κάτι μην διστάσετε να απευθυνθείτε στην δημιουργό.

All photos and texts on the website are covered by Law 2121/1993 and the rules of International Law. They also have copyright. If you want to use something, do not hesitate to contact the author.